Bức tranh cung - cầu ngày càng mất cân đối
Theo ghi nhận của Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam (MXV), tuần giao dịch vừa qua chứng kiến sắc đỏ bao trùm toàn bộ nhóm năng lượng, với cả 5 mặt hàng chủ chốt đồng loạt giảm giá. Trong đó, dầu WTI mất gần 4,4% so với tuần trước, lùi về mức 57,4 USD/thùng; dầu Brent giảm hơn 4,1%, xuống còn 61,1 USD/thùng. Đây là vùng giá thấp nhất trong nhiều tháng, phản ánh rõ áp lực dư cung đang chi phối thị trường dầu mỏ toàn cầu.
MXV cho biết, nguyên nhân cốt lõi khiến giá dầu suy yếu nằm ở những đánh giá kém tích cực về cân bằng cung - cầu trong trung và dài hạn. Các báo cáo mới nhất của Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA), Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) và Cơ quan Thông tin năng lượng Mỹ (EIA) đều cho thấy nguồn cung tiếp tục vượt xa tốc độ tăng trưởng nhu cầu.
Trong báo cáo tháng 12, IEA hạ nhẹ dự báo dư cung dầu năm 2026 xuống còn 3,84 triệu thùng/ngày. Tuy nhiên, mức dư thừa này vẫn tương đương gần 4% nhu cầu toàn cầu – con số được đánh giá là rất cao nếu so sánh với các chu kỳ trước. IEA nhấn mạnh, nguồn cung ngoài OPEC+, đặc biệt từ Mỹ và khu vực châu Mỹ, đang tăng nhanh hơn đáng kể so với nhu cầu tiêu thụ.
Ở chiều ngược lại, OPEC cho rằng thị trường dầu năm 2026 có thể đạt trạng thái cân bằng nếu OPEC+ duy trì kỷ luật sản lượng. Dù vậy, quan điểm này chưa đủ sức thuyết phục giới đầu tư, trong bối cảnh khối đã nâng hạn ngạch hơn 2,7 triệu thùng/ngày trong năm 2025 và chỉ mới tạm dừng tăng sản lượng trong quý I/2026. Thực tế này làm dấy lên lo ngại rằng OPEC+ đang ưu tiên bảo vệ thị phần thay vì giữ giá dầu ở mức cao.
Gia tăng áp lực nguồn cung và cạnh tranh giá
EIA tiếp tục là yếu tố gây sức ép lớn lên thị trường khi nâng dự báo sản lượng dầu thô của Mỹ năm 2025 lên mức kỷ lục 13,61 triệu thùng/ngày. Đồng thời, cơ quan này đánh giá nhu cầu dầu tại Mỹ, nền kinh tế tiêu thụ dầu lớn nhất thế giới, gần như đi ngang trong năm 2026. Kịch bản “cung tăng - cầu chậm” tại Mỹ đã làm suy yếu đáng kể kỳ vọng phục hồi giá dầu trong trung hạn.
Bên cạnh đó, số liệu tồn kho mới nhất cho thấy lượng dầu thô dự trữ của Mỹ giảm ít hơn dự báo, trong khi tồn kho xăng và các sản phẩm chưng cất lại tăng mạnh. Điều này phản ánh nhu cầu tiêu thụ nhiên liệu thực tế vẫn còn yếu, đặc biệt trong bối cảnh lãi suất cao và tăng trưởng kinh tế toàn cầu chậm lại.
Tại châu Á, xu hướng giảm giá dầu càng thể hiện rõ nét khi người mua ngày càng yêu cầu mức chiết khấu sâu hơn so với giá tham chiếu Brent. Nguồn cung từ Nga, Iran, Venezuela và các quốc gia Trung Đông cạnh tranh gay gắt, buộc Saudi Arabia phải hạ giá bán chính thức cho thị trường châu Á xuống vùng thấp nhất trong nhiều năm.
Đáng chú ý, nhu cầu năng lượng của Trung Quốc, động lực tăng trưởng quan trọng của thị trường dầu mỏ tiếp tục gây thất vọng. Các nghiên cứu của CNPC cho thấy tiêu thụ dầu của Trung Quốc đang dần bước vào giai đoạn đi ngang trong giai đoạn 2025-2030, làm suy yếu thêm triển vọng phục hồi nhu cầu toàn cầu.
Trong khi đó, các yếu tố địa chính trị như căng thẳng tại Venezuela hay khu vực Biển Đen chỉ tạo ra tác động ngắn hạn. Dòng chảy dầu thực tế ít bị gián đoạn, trong khi áp lực cạnh tranh buộc các nhà xuất khẩu phải điều chỉnh giảm giá bán để duy trì thị phần.
Tác động tới thị trường VLXD
Giá dầu giảm sâu có thể tạo ra những tác động hai chiều đối với thị trường VLXD. Ở góc độ chi phí, dầu mỏ là đầu vào quan trọng của nhiều ngành sản xuất vật liệu như: Nhựa đường, nhựa xây dựng, sơn, hóa chất... và logistics. Giá dầu thấp giúp giảm chi phí vận chuyển và năng lượng, qua đó hỗ trợ hạ giá thành sản xuất, cải thiện biên lợi nhuận cho doanh nghiệp.
Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, việc giá dầu lao dốc cũng phản ánh bức tranh kinh tế toàn cầu kém tích cực, nhu cầu đầu tư và xây dựng có nguy cơ chậm lại. Điều này có thể làm suy yếu sức cầu đối với VLXD trong trung hạn, nhất là tại các thị trường xuất khẩu lớn.
Trong bối cảnh dư cung vẫn chiếm ưu thế, MXV nhận định giá dầu trong tuần tới nhiều khả năng tiếp tục chịu sức ép giảm hoặc dao động ở vùng thấp. Câu chuyện cung vượt cầu sẽ tiếp tục là yếu tố chi phối tâm lý thị trường, đồng thời đặt ra những bài toán thích ứng cho các doanh nghiệp VLXD trong việc quản trị chi phí và dự báo nhu cầu.