Ảnh minh họa
Cục Phòng vệ thương mại (PVTM) cho biết, Cục vừa nhận được thông tin từ Phái đoàn Việt Nam tại Geneva về thông báo ngày 02/12/2025 của Mỹ lên Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) về việc Ủy ban Thương mại Quốc tế Mỹ (USITC) khởi xướng điều tra tự vệ toàn cầu với sản phẩm bề mặt thạch anh (Quartz surface products) có mã HS: 6810.99.0020, 6810.99.0040, 7020.00.6000.
Vụ việc được USITC khởi xướng điều tra từ ngày 17/01/2025 theo đơn đề nghị từ liên minh các nhà sản xuất đá thạch anh của Mỹ. Nguyên đơn cáo buộc việc nhập khẩu đá thạch anh đã tăng từ 135 triệu feet vuông trong năm 2020 lên 234 triệu feet vuông trong năm 2024, tương đương mức tăng 73,4%, gây ra thiệt hại nghiêm trọng và ảnh hưởng tới ngành sản xuất trong nước của Mỹ.
Theo thông báo của USITC, các bên có 21 ngày (kể từ ngày đăng công báo Liên bang) để đăng ký tham gia và nhận thông tin về vụ việc. USITC dự kiến sẽ tổ chức 01 phiên tham vấn về thiệt hại và 01 phiên tham vấn về biện pháp áp dụng. Đối với phiên tham vấn về thiệt hại (dự kiến tổ chức ngày ngày 24/02/2026), thời hạn để đăng ký tham gia là ngày 13/02/2026, thời hạn để nộp bản bình luận trước phiên điều trần là ngày 17/02/2026. Đối với phiên tham vấn về biện pháp áp dụng (dự kiến tổ chức ngày 14/4/2026), thời hạn để đăng ký tham gia là ngày 06/4/2026 và thời hạn nộp bình luận về nội dung này là ngày 07/4/ 2026.
Các bên liên quan và không liên quan có thể tham dự phiên chuẩn bị điều trần về thiệt hại ngày 20/02/2026 và về biện pháp áp dụng ngày 10/4/2026. Thời hạn nộp bình luận sau phiên điều trần về thiệt hại là ngày 03/3/2026 và về biện pháp áp dụng là ngày 21/4/2026.
Nếu không đăng ký tham gia, các bên vẫn có thể nộp bình luận về thiệt hại trước ngày 03/3/2026 và về biện pháp áp dụng trước ngày 21/4/2026.
USITC dự kiến sẽ ban hành kết luận về thiệt hại vào ngày 01/4/2026 và sẽ báo cáo lên Tổng thống xem xét, quyết định trong vòng 180 ngày kể từ ngày nộp đơn, dự kiến vào ngày 18/5/2026.
Sản phẩm bề mặt thạch anh là một trong những mặt hàng VLXD xuất khẩu tăng trưởng nhanh của Việt Nam trong 5 năm gần đây, nhờ năng lực sản xuất lớn và giá thành cạnh tranh. Nếu Mỹ áp dụng biện pháp tự vệ, các tác động chính có thể bao gồm: Tăng chi phí và rủi ro thương mại cho doanh nghiệp xuất khẩu; Thu hẹp thị phần tại thị trường Mỹ, vốn là thị trường lớn nhất thế giới về tiêu thụ bề mặt thạch anh.
Bên cạnh đó, còn gia tăng nguy cơ lan rộng sang các nhóm sản phẩm đá nhân tạo khác, khi phía Mỹ tăng cường bảo hộ ngành VLXD nội địa. Do đó, việc thay đổi chiến lược sản xuất của doanh nghiệp Việt Nam nhằm tránh phụ thuộc vào một thị trường duy nhất.
Theo PVTM, các doanh nghiệp nên chủ động rà soát số liệu xuất khẩu, theo dõi sát quá trình điều tra, phối hợp cung cấp thông tin đầy đủ và tham gia các phiên tham vấn của USITC để bảo vệ lợi ích hợp pháp.
Có thể thấy, việc Mỹ mở điều tra tự vệ toàn cầu cho thấy xu hướng siết chặt thương mại, đặc biệt với những ngành có tốc độ tăng nhập khẩu nhanh. Đối với ngành VLXD Việt Nam, đây không chỉ là thách thức, mà còn là yêu cầu cấp thiết để nâng cao tính minh bạch trong sản xuất, tuân thủ nghiêm quy tắc xuất xứ, phát triển thị trường xuất khẩu đa dạng hơn, nâng cao năng lực cạnh tranh của VLXD Made in Vietnam.