Ảnh minh họa, nguồn: ITN.
Khảo sát thực tế giá bán một số loại VLXD chủ yếu trên địa bàn Hà Nội đầu tháng 8/2025, cho thấy: Cát xây khoảng 450.000 đồng/m3, gạch 1.600 đồng/viên, xi măng 180.000 đồng/tạ, sắt thép tùy chủng loại dao động từ 15.000 - 18.000 đồng/kg, gạch men tùy chủng loại giá dao động 120.000-180.000 đồng/m2. Giá các đại lý chênh nhau không nhiều, mỗi đại lý đều có bảng giá niêm yết.
Mức giá này tăng khá cao so với mức giá ở thời điểm quý I/2025 cũng như cùng kỳ năm 2024.
Doanh nghiệp càng làm càng lỗ
Trước đó, theo công bố giá một số VLXD quý I/2025 của Hà Nội, giá cát xây 188.000 đồng/m3, cát vàng 497.000 đồng/m3 tại địa bàn: thị xã Sơn Tây, huyện Thường Tín, Đan Phượng, Phúc Thọ, Thạch Thất…; giá cát xây 196.000 đồng/m3, cát vàng 552.000 đồng/m3 tại địa bàn: Đông Anh, Gia Lâm, Mê Linh, Sóc Sơn…; giá cát xây 207.000 đồng/m3, cát vàng 599.000 đồng/m3 tại địa bàn: Ba Đình, Cầu Giấy, Hai Bà Trưng…
Trong khi đó, đến tháng 6/2025, giá một số VLXD của Hà Nội như: cát xây 286.000 đồng/m3, (tăng hơn 1,52%), cát vàng 605.000 đồng/m3 (tăng hơn 1,21%) tại địa bàn: thị xã Sơn Tây, huyện Thường Tín, Đan Phượng, Phúc Thọ, Thạch Thất…; giá cát xây 301.000 đồng/m3 (tăng 1,53%), cát vàng 637.000 đồng/m3 (tăng 1,15%) tại địa bàn: Đông Anh, Gia Lâm, Mê Linh, Sóc Sơn…; giá cát xây 345.000 đồng/m3 (tăng 1,66%) cát vàng 697.000 đồng/m3 (tăng 1,16%), tại địa bàn: Ba Đình, Cầu Giấy, Hai Bà Trưng…
Giá công bố này của Sở Xây dựng Hà Nội, làm cơ sở lập dự toán và quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình trên địa bàn thành phố, là giá công bố dựa trên khảo sát thực tế tại các quận, huyện, là giá trung bình đến chân công trình thời điểm công bố (chưa bao gồm VAT).
Giá công bố tăng cao khiến cho các nhà thầu xây dựng dự án sử dụng vốn ngân sách nhà nước gặp không ít khó khăn, bất cập.
Ông Lại Khúc Tiến - chủ doanh nghiệp Tư vấn xây dựng và sửa chữa các công trình dân dụng Nhật Tiến - Tân Mai cho biết, khi ký hợp đồng xây dựng hoặc dự toán, giá VLXD thay đổi có gây khó khó khăn cho doanh nghiệp, càng làm càng lỗ.
Giá VLXD biến động tăng cao quá các nhà thầu gặp khó khăn, vì khi ký hợp đồng rồi thì sẽ không thay đổi được nhưng thực tế khi làm một thời gian giá VLXD tăng thì giá ghi cho VLXD lúc ký hợp đồng sẽ bị chênh quá nhiều tiền so với thực tế công trình đang thi công, thành hòa hoặc lỗ.
Theo ông Lại Khúc Tiến, khi giá vật liệu thay đổi, các đơn vị thi công muốn làm tiếp phải thương lượng với chủ đầu tư để làm lại giá của toàn bộ công trình, làm điều chỉnh đơn giá vì VLXD chiếm đến 40-60%/giá thành sản phẩm của hợp đồng. Trường hợp chủ đầu tư ko đồng ý, nhà thầu phải tìm cách đàm phán hoặc dừng thi công, chờ giá VLXD rẻ rồi làm tiếp. Nhưng như vậy có thể sẽ vi phạm chậm tiến độ thi công. Cách tốt nhất là đàm phán 2 bên mỗi bên phải chịu thiệt một chút.
Giá VLXD tăng làm ảnh hưởng tới chỉ số giá tiêu dùng
Đi tìm nguyên nhân khiến giá vật liệu tăng cao, các chuyên gia cho biết, giá VLXD tại Việt Nam từ đầu quý II/2025 có xu hướng tăng mạnh do chi phí đầu vào, năng lượng và vận chuyển tăng, đặc biệt trong bối cảnh đẩy mạnh đầu tư công và nhu cầu xây dựng cao điểm mùa hè.
Hiện nay, về cơ bản không thiếu nguồn cung VLXD, nhưng có thiếu ở thời điểm nhất định trong thời gian rất ngắn, khan hàng trong thời gian nhất định, vì nhiều lý do như: nhu cầu về VLXD của các dự án vốn ngân sách nhà nước tăng cao, đột biến, hay giá gạch lên cao quá khiến các doanh nghiệp không muốn sản xuất vì bán khó… dẫn đến sụt giảm sản lượng.
Bên cạnh đó, cũng có thời điểm khó khai thác cát do yếu tố thời tiết nước lũ, bão sẽ khó khai thác hơn…
Chủ một cửa hàng VLXD cho biết, thực tế việc vận chuyển VLXD không khó khăn, đường xá tốt, các cửa hàng trong nội đô có giờ cấm xe tải sẽ khó vào hàng nhưng nhìn chung thì không khó khăn.
Ngay cả nguồn cung VLXD trong nội đô Hà Nội cũng không khó khăn, chỉ có giá bán đắt lên chứ không thiếu số lượng.
Mặc dù vậy, giá VLXD tăng làm ảnh hưởng tới chỉ số giá tiêu dùng. Theo Báo cáo số 261/BC-CTK ngày 06/8/2025 của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), về tình hình kinh tế - xã hội tháng 7 và 7 tháng năm 2025, trong mức tăng 0,11% của CPI tháng 7 so với tháng 6, có 09 nhóm hàng hóa và dịch vụ có chỉ số giá tăng, trong đó nhóm nhà ở, điện nước, chất đốt và VLXD tăng 0,36% có tác động làm tăng CPI chung 0,07 điểm phần trăm, chủ yếu tăng giá ở một số mặt hàng, trong đó giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở tăng 1,96% do giá gạch, cát, đá tăng cao khi nguồn cung khan hiếm, chi phí sản xuất, vận chuyển tăng và nhu cầu xây dựng cao.
Có thể thấy, biến động giá VLXD không chỉ ảnh hưởng trực tiếp tới chi phí đầu tư công và các dự án dân dụng mà còn lan tỏa tới CPI, làm tăng áp lực lạm phát; có nguy cơ làm chậm tiến độ các dự án vốn ngân sách nếu không có cơ chế điều chỉnh giá hoặc chia sẻ rủi ro giữa chủ đầu tư và nhà thầu.
Từ đó đặt ra vấn đề, cần cơ chế cập nhật đơn giá kịp thời hơn và quy định rõ cơ chế điều chỉnh hợp đồng trong trường hợp giá VLXD biến động lớn để giảm thiểu rủi ro cho doanh nghiệp.