Sản xuất và tiêu thụ VLXD cuối năm cải thiện rõ rệt
Theo ghi nhận trên thị trường VLXD, tiêu thụ trong quý III và IV/2025 có mức tăng khá so với cùng kỳ năm 2024. Đây là giai đoạn cao điểm thi công, khi nhiều dự án đầu tư công được đẩy nhanh tiến độ giải ngân, kéo theo nhu cầu lớn đối với thép xây dựng, xi măng, cát đá và các vật liệu hoàn thiện.
Nếu trong nửa đầu năm 2025, thị trường vẫn vận động chậm, sức mua còn thận trọng, thì từ quý III trở đi, tiêu thụ bắt đầu cải thiện rõ hơn. Ước tính cả năm 2025, tổng mức tiêu thụ VLXD tăng khoảng 5-7% so với năm 2024, trong đó tiêu thụ nội địa đóng vai trò quyết định.
Đáng chú ý, sự phục hồi này không đồng đều giữa các phân khúc. VLXD phục vụ hạ tầng giao thông và nhà ở xã hội ghi nhận mức tăng tốt, trong khi vật liệu gắn với bất động sản cao cấp và dự án thương mại vẫn phục hồi chậm hơn.
Song hành với tiêu thụ, hoạt động sản xuất VLXD trong năm 2025 cũng dần cải thiện. Theo số liệu của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), sản lượng nhiều nhóm vật liệu chủ lực tăng so với năm 2024, nhưng mức tăng vẫn khiêm tốn.
Cụ thể như, xi măng và clinker duy trì công suất cao hơn năm trước, với sản lượng cả năm 2025 tăng khoảng 3-4%. Tuy nhiên, xuất khẩu xi măng vẫn chịu áp lực do cạnh tranh gay gắt và chi phí logistics cao, khiến tiêu thụ nội địa tiếp tục là trụ cột chính.
Đối với thép xây dựng, năm 2025 được xem là năm hồi phục sau điều chỉnh. Sau khi nhiều doanh nghiệp cắt giảm sản xuất trong năm 2024, sản lượng thép xây dựng năm 2025 đã tăng khoảng 6-7%, nhờ nhu cầu từ các dự án hạ tầng và xây dựng dân dụng. Dù vậy, công suất toàn ngành vẫn chưa được khai thác tối đa, phản ánh tâm lý thận trọng của doanh nghiệp trước những biến động thị trường.
So với năm 2024, bức tranh VLXD năm 2025 cho thấy sự khác biệt rõ rệt. Năm 2024, thị trường rơi vào trạng thái trầm lắng kéo dài, tiêu thụ giảm sâu, giá bán nhiều loại vật liệu ở mức thấp, buộc doanh nghiệp phải thu hẹp sản xuất và tái cơ cấu.
Trong năm 2025, thị trường đã thoát đáy, thể hiện qua ba yếu tố: tiêu thụ tăng trở lại, sản xuất phục hồi và giá VLXD nhích lên. Mặt bằng giá vật liệu trong năm 2025 cao hơn năm 2024 khoảng 5-10%, phản ánh cả sự cải thiện của cầu và áp lực chi phí đầu vào.
Tuy nhiên, so với giai đoạn tăng trưởng cao trước đây, mức phục hồi này vẫn được đánh giá là chưa bứt phá. Biên lợi nhuận của doanh nghiệp VLXD còn mỏng, do chi phí năng lượng, vận chuyển và nguyên liệu đầu vào tiếp tục neo ở mức cao.
Áp lực chi phí và rào cản thương mại quốc tế
Một trong những điểm nhấn của thị trường VLXD cuối năm 2025 là áp lực chi phí vẫn rất lớn, dù tiêu thụ đã cải thiện. Giá điện, nhiên liệu và chi phí logistics duy trì ở mức cao, ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành sản xuất xi măng, thép và VLXD khác.
Ở chiều chính sách, các biện pháp điều hành giá và kiểm soát chất lượng sản phẩm trong nước giúp thị trường ổn định hơn, song cũng đặt ra yêu cầu ngày càng cao đối với doanh nghiệp. Việc đáp ứng các tiêu chuẩn về môi trường, tiết kiệm năng lượng và sản xuất xanh đòi hỏi vốn đầu tư lớn, tạo áp lực không nhỏ cho doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Trên thị trường quốc tế, xu hướng bảo hộ thương mại tiếp tục ảnh hưởng mạnh đến ngành VLXD Việt Nam trong năm 2025. Các biện pháp chống bán phá giá, chống trợ cấp đối với thép và sản phẩm từ thép tại nhiều thị trường lớn khiến xuất khẩu gặp khó, buộc doanh nghiệp phải điều chỉnh chiến lược.
Đặc biệt, các yêu cầu về phát thải và môi trường ngày càng khắt khe tại thị trường châu Âu và Bắc Mỹ khiến chi phí tuân thủ gia tăng. Theo đánh giá của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, đây là thách thức dài hạn, nhưng đồng thời cũng là động lực để ngành VLXD chuyển đổi theo hướng bền vững hơn.
Theo các nhà phân tích thị trường, năm 2025 là năm bản lề của ngành VLXD. Tiêu thụ cải thiện trong nửa cuối năm cho thấy thị trường đã qua giai đoạn khó khăn nhất. Tuy nhiên, áp lực chi phí và rào cản thương mại khiến doanh nghiệp không thể chủ quan, mà phải tập trung nâng cao hiệu quả sản xuất và quản trị rủi ro.
Quan điểm chung là sự phục hồi hiện nay mang tính có điều kiện, phụ thuộc lớn vào đầu tư công và chính sách vĩ mô, thay vì sự bùng nổ của thị trường bất động sản như các chu kỳ trước.
Nhiều chuyên gia dự báo, bước sang năm 2026, thị trường VLXD sẽ tiếp tục xu hướng phục hồi, nhưng với tốc độ vừa phải. Thuận lợi lớn nhất là nền kinh tế vĩ mô ổn định, đầu tư công duy trì vai trò dẫn dắt, cùng kỳ vọng thị trường bất động sản từng bước khởi sắc hơn.
Mặc dù vậy, khó khăn vẫn hiện hữu, bao gồm biến động chi phí đầu vào, yêu cầu môi trường ngày càng nghiêm ngặt và các rào cản thương mại quốc tế. Doanh nghiệp VLXD sẽ phải tiếp tục đầu tư công nghệ, tối ưu chi phí và đa dạng hóa thị trường tiêu thụ để thích ứng.
Toàn cảnh thị trường VLXD cuối năm 2025 đã ghi nhận sự cải thiện rõ rệt về tiêu thụ so với năm 2024, tạo nền tảng cho quá trình phục hồi. Tuy nhiên, áp lực chi phí và thách thức thị trường vẫn hiện hữu, khiến triển vọng tăng trưởng cần được nhìn nhận một cách thận trọng. Bước sang năm 2026, cơ hội và thách thức song hành, đòi hỏi ngành VLXD phải tiếp tục chuyển mình theo hướng hiệu quả và bền vững hơn.