Thúc đẩy Công trình xanh và Giao thông xanh hướng tới phát triển bền vững
Phát biểu khai mạc Phiên toàn thể Tuần lễ Công trình xanh, Giao thông xanh Việt Nam 2025, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh nhấn mạnh, phát triển công trình xanh và giao thông xanh là hai cấu phần quan trọng của kinh tế xanh, góp phần giảm phát thải, tiết kiệm tài nguyên, nâng cao năng suất và chất lượng sống.
Trong thời gian qua, Bộ Xây dựng đã triển khai nhiều chương trình, chính sách thúc đẩy chuyển đổi xanh như ban hành Quy chuẩn QCVN 09 về công trình sử dụng năng lượng hiệu quả; Quyết định 385/QĐ-BXD về ứng phó biến đổi khí hậu; tổ chức thường niên Tuần lễ Công trình xanh lan tỏa mô hình thiết kế thông minh, vật liệu tiết kiệm năng lượng. Đặc biệt, năm 2025, nội hàm “xanh” được mở rộng sang lĩnh vực giao thông nhằm đồng bộ mục tiêu giảm phát thải trong hạ tầng và vận tải.
Tính đến quý III/2025, cả nước có hơn 600 công trình xanh với gần 17 triệu m² sàn xây dựng và hơn 183.000 ô tô điện đang lưu hành, cho thấy xu hướng chuyển dịch mạnh mẽ của nền kinh tế xanh.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh phát biểu khai mạc Hội thảo.
Tuần lễ năm nay diễn ra với chuỗi hoạt động phong phú gồm các hội thảo, tọa đàm, triển lãm công nghệ và lễ vinh danh các công trình, doanh nghiệp tiêu biểu. Sự kiện hướng tới thúc đẩy thực thi chính sách, tháo gỡ điểm nghẽn, tăng cường hợp tác giữa các Bộ, ngành và địa phương, đồng thời nâng cao nhận thức, cam kết hành động của doanh nghiệp trong xây dựng và vận hành công trình, hạ tầng giao thông xanh góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững và trung hòa carbon quốc gia.
Từ thể chế đến hành động - tầm nhìn đổi mới sáng tạo trong chính sách ngành Xây dựng
Phát biểu đề dẫn, ông Lê Trung Thành - Vụ trưởng Vụ KHCN, MT&VLXD (Bộ Xây dựng) – khẳng định rằng đổi mới sáng tạo không chỉ là định hướng phát triển mà đã trở thành mệnh lệnh chính sách trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt.
Theo ông Thành, giao thông và xây dựng hiện chiếm tỷ trọng phát thải khí nhà kính lớn nhất trong cơ cấu phát thải quốc gia, chiếm tỷ lệ 13 - 15% từ giao thông và 17 - 25% từ hoạt động xây dựng. Vì vậy, “nếu không tái cấu trúc mô hình tăng trưởng bằng đổi mới sáng tạo, chúng ta sẽ khó thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050”.
Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo được coi là nền tảng chính trị - pháp lý cho chuyển đổi này. Trên cơ sở đó, Bộ Xây dựng đã lồng ghép mục tiêu xanh hóa vào các Luật, Nghị định, Quy chuẩn và Tiêu chuẩn kỹ thuật Ngành; đồng thời triển khai Kế hoạch hành động giảm phát thải khí nhà kính đến năm 2030 (theo Quyết định số 385/QĐ-BXD) và Chương trình phát triển vật liệu xây không nung, hướng tới mục tiêu Net Zero.
Ông Lê Trung Thành - Vụ trưởng Vụ KHCN, MT&VLXD (Bộ Xây dựng).
Ba định hướng chiến lược của ngành: Chuyển đổi số - năng lượng - công nghệ trong xây dựng: Ứng dụng BIM, AI, IoT, dữ liệu lớn và mô hình song sinh kỹ thuật số (Digital Twin) trong toàn bộ vòng đời công trình; Phát triển công trình và hạ tầng giao thông xanh: Đẩy mạnh điện khí hóa phương tiện, đầu tư hạ tầng sạc, xây dựng cảng - sân bay xanh, áp dụng năng lượng tái tạo trong chiếu sáng, cấp thoát nước, vận hành đô thị; Đổi mới quản trị và tài chính carbon: Hình thành thị trường tín chỉ carbon nội ngành, khuyến khích đầu tư bằng cơ chế “tín dụng xanh - trái phiếu xanh”.
Ông Lê Trung Thành nêu rõ, theo NDC 2022, Việt Nam có thể cắt giảm 45,62 triệu tấn CO₂eq trong lĩnh vực giao thông và 23,20 triệu tấn CO₂eq trong sản xuất vật liệu xây dựng bằng nguồn lực trong nước; con số này có thể tăng gấp đôi khi có hỗ trợ quốc tế. Để đạt được, chính sách phải khuyến khích doanh nghiệp đổi mới công nghệ, thúc đẩy sản xuất vật liệu low-carbon, và áp dụng tiêu chuẩn thiết kế công trình xanh bắt buộc.
“Công trình xanh và giao thông xanh không thể là khẩu hiệu, mà phải là kết quả của hệ thống thể chế vận hành dựa trên đổi mới sáng tạo - nơi dữ liệu, công nghệ và chính sách được liên thông,” ông Thành kết luận.
TP.HCM tiên phong thúc đẩy Công trình xanh và Giao thông xanh
Phát biểu tại Phiên toàn thể Tuần lễ Công trình xanh và Giao thông xanh Việt Nam 2025, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường khẳng định, sự kiện năm nay mang ý nghĩa đặc biệt khi kết nối hai lĩnh vực trọng yếu là xây dựng và giao thông, hướng tới mục tiêu phát triển đô thị xanh, thông minh, phát thải thấp và bền vững.
Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường.
Với quy mô siêu đô thị hơn 14 triệu dân, TP.HCM đang đối mặt nhiều thách thức về môi trường, năng lượng và hạ tầng giao thông, song cũng giữ vai trò tiên phong trong chuyển đổi năng lượng xanh và giảm phát thải carbon theo cam kết tại COP26.
Thành phố đang triển khai hàng loạt chương trình trọng điểm như phát triển hệ thống đường sắt đô thị, kiểm soát khí thải phương tiện giao thông, mở rộng xe buýt điện, taxi điện, đồng thời khuyến khích xây dựng công trình xanh và công trình Net Zero. Đến tháng 9/2025, toàn vùng TP.HCM mở rộng đã có 268 công trình xanh, với tổng diện tích hơn 6,2 triệu m² sàn.
Phó Chủ tịch UBND TP nhấn mạnh, phát triển xanh phải gắn với đổi mới sáng tạo, liên kết giữa hạ tầng đô thị, giao thông và năng lượng tái tạo, đồng thời huy động mạnh mẽ hợp tác công - tư. TP.HCM cam kết tiếp tục đồng hành cùng Bộ Xây dựng, các địa phương, doanh nghiệp và tổ chức quốc tế để biến các sáng kiến của Tuần lễ thành hành động cụ thể, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững quốc gia.
TP.HCM đẩy mạnh chuyển đổi phương tiện xanh, hướng tới đô thị phát thải thấp
Ông Bùi Hòa An - Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM cho biết, Thành phố đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu trở thành đô thị phát thải thấp thông qua chương trình chuyển đổi phương tiện xanh và phát triển hạ tầng giao thông thân thiện môi trường. Hiện nay, trên địa bàn có hơn 13.000 taxi điện, chiếm 71% tổng số xe taxi; khoảng 25.000 xe máy điện phục vụ vận tải công nghệ, cùng 627 xe buýt điện đang hoạt động.
Cùng với đó, Thành phố đã triển khai xây dựng hệ thống trạm sạc, khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư, đồng thời phát triển mạng lưới vận tải hành khách công cộng xanh, từng bước giảm khí thải và tiếng ồn đô thị.
Theo lộ trình đến năm 2030, Thành phố đặt mục tiêu 100% xe buýt, taxi mới và phương tiện công của cơ quan nhà nước sử dụng năng lượng điện hoặc nhiên liệu xanh; tối thiểu 50% xe máy của tài xế công nghệ, công chức chuyển đổi sang xe điện vào năm 2027 và đạt 100% vào năm 2030.
Thành phố cũng hướng tới hoàn thiện hạ tầng trạm sạc tại toàn bộ công sở, bến xe, bệnh viện và khu dân cư, đồng thời triển khai thí điểm vùng phát thải thấp (LEZ) tại trung tâm, Cần Giờ và Côn Đảo.
Để thúc đẩy quá trình này, TP.HCM kiến nghị hoàn thiện khung pháp lý cho giao thông xanh, ban hành quy chuẩn kỹ thuật trạm sạc, tiêu chí công nhận hạ tầng “xanh”, cùng cơ chế thu hồi - tái chế pin, ắc-quy theo mô hình kinh tế tuần hoàn, góp phần xây dựng đô thị xanh, bền vững.
Tiêu chuẩn xanh - công cụ minh bạch hóa quá trình chuyển đổi
Tiếp nối phần phát biểu của Bộ Xây dựng, ông Douglas Snyder - Giám đốc điều hành Hội đồng Công trình xanh Việt Nam (VGBC) tập trung vào vai trò của tiêu chuẩn quốc tế trong việc đo lường, so sánh và thúc đẩy chất lượng công trình xanh.
Ông Douglas Snyder - Giám đốc điều hành Hội đồng Công trình xanh Việt Nam (VGBC).
Theo ông Douglas Snyder, các bộ chứng chỉ quốc tế như EDGE, LOTUS, LEED và WELL đã chứng minh được giá trị trong việc chuẩn hóa khái niệm “xanh”, giúp thị trường có ngôn ngữ chung để đánh giá hiệu quả năng lượng, nước, vật liệu và sức khỏe người dùng.
“Chúng ta không thể quản lý những gì không đo lường được. Tiêu chuẩn là nền tảng của sự minh bạch, là cầu nối giữa chính sách và thị trường,” ông Snyder nói.
VGBC đề xuất ba nhóm nội dung trọng tâm: Thứ nhất, về cơ hội, Việt Nam đang có lợi thế khi hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn đang dần tiếp cận chuẩn quốc tế; chuỗi cung ứng vật liệu tiết kiệm năng lượng và thiết bị hiệu suất cao đã phát triển nhanh; đồng thời người tiêu dùng đô thị ngày càng quan tâm đến sức khỏe và môi trường trong lựa chọn nơi ở, làm việc.
Thứ hai, về thách thức, khoảng trống lớn nằm ở giai đoạn vận hành công trình - khi hiệu suất năng lượng sau khi đạt chứng chỉ thường suy giảm do thiếu hệ thống giám sát (BMS/EMS) và đội ngũ kỹ thuật được đào tạo. Ngoài ra, thiếu dữ liệu vòng đời (LCA/EPD) của vật liệu nội địa khiến việc tính toán phát thải thực tế còn khó khăn.
Thứ ba, về khuyến nghị chính sách, VGBC kiến nghị tích hợp các tiêu chí năng lượng - nước - chất lượng không khí trong nhà vào QCVN bắt buộc, công nhận tương đương một số tiêu chuẩn quốc tế trong thủ tục thẩm định dự án, và xây dựng cơ chế đào tạo - cấp chứng chỉ cho đội ngũ vận hành công trình xanh.
Ông Snyder kết luận: “Việt Nam đã đi đúng hướng, nhưng để thị trường vận hành, cần một ‘hệ sinh thái chứng nhận - dữ liệu - giám sát’ đồng bộ, giúp công trình xanh thực sự trở thành giá trị kinh tế chứ không chỉ là danh hiệu kỹ thuật.”
Vật liệu low-carbon - biến đô thị hóa thành bước ngoặt xanh
Từ góc độ doanh nghiệp vật liệu, ông Nguyễn Trường Hải - Tổng Giám đốc Saint-Gobain Việt Nam chia sẻ, quá trình xanh hóa đô thị phải bắt đầu từ vật liệu. Trong chuỗi phát thải vòng đời công trình, vật liệu chiếm tới 70% phát thải gián tiếp, vì vậy “nếu không thay đổi cách chúng ta sản xuất, chọn lựa và thi công vật liệu, công trình xanh chỉ dừng lại ở thiết kế trên giấy”.
Saint-Gobain đề xuất hệ sinh thái vật liệu low-carbon gồm ba lớp giải pháp: (i) Giảm phát thải “nhúng” (embodied carbon): Sử dụng nguyên liệu tái chế, năng lượng sạch trong sản xuất, và công bố hồ sơ môi trường sản phẩm (EPD) minh bạch; (ii) Tối ưu hiệu suất công trình: Hệ thống bao che cách nhiệt, cách âm, kiểm soát hơi ẩm giúp giảm tải cho điều hòa – chiếu sáng, qua đó giảm tiêu thụ điện; (ii) Tăng chất lượng không khí trong nhà: Dùng sơn, keo, vật liệu VOC thấp, thân thiện sức khỏe.
Đặc biệt, ông Nguyễn Trường Hải nhấn mạnh tầm quan trọng của thiết kế tích hợp và thư viện dữ liệu vật liệu xanh: Nếu ngay từ giai đoạn tiền khả thi, thiết kế đã lựa chọn được vật liệu đạt chuẩn môi trường, chúng ta có thể giảm đáng kể chi phí vận hành sau này. Điều này đòi hỏi dữ liệu phải minh bạch và đội ngũ kỹ sư phải được đào tạo về vật liệu low-carbon.
Đề nghị cơ quan quản lý đưa các tiêu chí vật liệu low-carbon vào quy chuẩn bắt buộc, đồng thời xây dựng chính sách khuyến khích nội địa hóa công nghệ sản xuất vật liệu xanh để tạo việc làm và giảm phụ thuộc nhập khẩu.
Từ tầm nhìn đến hành động - công trình xanh “lấy con người làm trung tâm”
Khép lại phiên thảo luận, ông Akihito Tanba - Phó Giám đốc Phòng Quản lý sản phẩm, Daikin Việt Nam trình bày trường hợp thực tiễn điển hình: trụ sở Daikin Air Tower tại TP.HCM, công trình được hoạch định đạt ba chứng chỉ quốc tế LEED, LOTUS và WELL (bậc Platinum).
Mục tiêu của dự án không chỉ là tiết kiệm năng lượng, mà là tạo ra một không gian làm việc bền vững, nâng cao sức khỏe và hạnh phúc của con người. Công trình được thiết kế như một “phòng thí nghiệm sống” để thử nghiệm các giải pháp kỹ thuật tiên tiến như: (i) Vỏ bao che dùng kính Low-E hai lớp, kết hợp lam chắn nắng dạng ống D1600 giúp giảm bức xạ mặt trời, đạt SC=0,27 và U-value=1,59 W/m²K; (ii) Chiếu sáng thông minh 100% LED, tự điều chỉnh độ rọi, tiêu thụ chỉ 4,8 W/m², đồng thời tận dụng ánh sáng tự nhiên; (iii) Hệ thống thông gió điều khiển theo CO₂, duy trì nồng độ dưới 1.000 ppm, đảm bảo chất lượng không khí trong nhà; (iv) Điện mặt trời 66,4 kW cung cấp 4,24% tổng năng lượng tiêu thụ, và 600 m³ nước mưa/năm được tái sử dụng; (v) Giải pháp HVAC hybrid (VRV + Chiller) tách tải ẩn/hiển, điều khiển qua EMS Marutto và iPlant Manager, giúp tối ưu năng lượng và giảm phát thải môi chất.
Bên cạnh đó, không gian công trình cũng được quy hoạch lấy con người làm trung tâm: tầng trệt là khu trưng bày công nghệ và quán cà phê phục vụ cộng đồng; tầng 3 là trung tâm đào tạo kỹ thuật; tầng 6 có phòng gym, khu nghỉ, khu trẻ em; các tầng trên là văn phòng hiện đại cho 600 nhân sự.
Theo ông Akihito Tanba, công trình bền vững không thể chỉ được đo bằng chỉ số năng lượng, mà còn bằng sức khỏe và hạnh phúc của người sử dụng. Xu thế tương lai là song hành giữa tiết kiệm năng lượng và phúc lợi con người (well-being), và Việt Nam có thể trở thành “điểm sáng khu vực” nếu khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào các công trình trình diễn tương tự.
Hướng tới hệ sinh thái xanh toàn diện
Phiên toàn thể đã kết tinh bốn góc nhìn: chính sách - tiêu chuẩn - vật liệu - công nghệ, tạo nên một bức tranh tổng thể cho giai đoạn chuyển đổi xanh của Việt Nam. Bộ Xây dựng xác định đổi mới sáng tạo là trục chiến lược, gắn Net Zero với thể chế và thị trường carbon.
Trong giai đoạn 2026–2030, ngành Xây dựng được kỳ vọng sẽ dẫn dắt quá trình “xanh hóa” toàn diện, thông qua việc: Thể chế hóa quy định về công trình xanh, giao thông xanh vào chương trình hành động quốc gia; Xây dựng mạng lưới đô thị Net Zero và công trình trình diễn đổi mới sáng tạo; Hình thành thị trường tín chỉ carbon, cơ chế tài chính xanh; Khuyến khích liên kết công – tư - viện - doanh nghiệp để thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
Khi thể chế, công nghệ và con người cùng vận hành trên nền tảng xanh, Việt Nam sẽ không chỉ thực hiện cam kết quốc tế, mà còn tạo dựng vị thế quốc gia tiên phong trong phát triển bền vững khu vực châu Á.
Phát biểu bế mạc Tuần lễ Công trình xanh và Giao thông xanh Việt Nam 2025, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh nhấn mạnh, sự kiện đã thành công tốt đẹp, tạo diễn đàn quan trọng kết nối các cơ quan quản lý, chuyên gia, doanh nghiệp trong và ngoài nước cùng chia sẻ giải pháp, kinh nghiệm thúc đẩy công trình và giao thông xanh.
Với chủ đề “Đổi mới sáng tạo, thúc đẩy phát triển công trình xanh và giao thông xanh theo hướng bền vững”, Tuần lễ đã ghi nhận nhiều hoạt động phong phú như tọa đàm chính sách, hội thảo chuyên đề, triển lãm sản phẩm, tham quan công trình tiêu biểu và lễ vinh danh các tổ chức, cá nhân đóng góp tích cực cho quá trình chuyển đổi xanh của Ngành.
Theo Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh, phát triển công trình và giao thông xanh cần được xem là giải pháp trọng tâm trong tiến trình hướng tới nền kinh tế xanh, giảm phát thải khí nhà kính. Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách và hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật; thúc đẩy đổi mới sáng tạo, sử dụng vật liệu tái chế, tiết kiệm năng lượng; đồng thời mở rộng hợp tác quốc tế, phát triển cơ chế tài chính xanh và hạ tầng giao thông thân thiện môi trường.
Thứ trưởng kêu gọi các Bộ, ngành, địa phương và cộng đồng doanh nghiệp tích cực triển khai các mô hình công trình, phương tiện xanh; tăng cường đào tạo, nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ tư vấn, thiết kế, vận hành công trình; đẩy mạnh truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng về lối sống xanh.
Tuần lễ khép lại, mở ra giai đoạn mới trong hành trình đổi mới và phát triển bền vững của ngành Xây dựng và giao thông Việt Nam.
Đổi mới sáng tạo được xác định là trục xuyên suốt của tiến trình xanh hóa ngành Xây dựng và Giao thông. Đây không chỉ là yêu cầu công nghệ, mà là định hướng chiến lược trong thể chế, tài chính và quản trị. Chính sách cần tạo môi trường để khoa học công nghệ trở thành động lực tăng trưởng xanh, gắn công trình và hạ tầng Net Zero với kinh tế tuần hoàn, thị trường carbon và năng lượng tái tạo. Song song đó, cần chuẩn hóa hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật, bảo đảm công trình xanh được đo lường, đánh giá và vận hành đúng thực chất. Quá trình này phải bắt đầu từ vật liệu low-carbon, thiết kế tích hợp và công nghệ vận hành thông minh, hướng tới giảm phát thải trong toàn bộ vòng đời công trình. Định hướng giai đoạn tới là hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo xanh, nơi thể chế, công nghệ, vật liệu và doanh nghiệp cùng liên kết, đưa Việt Nam trở thành quốc gia tiên phong khu vực trong phát triển công trình xanh và giao thông xanh - một mô hình tăng trưởng bền vững dựa trên tri thức, công nghệ và con người.