Đà Nẵng: Gỡ vướng khai thác cát, sỏi làm vật liệu xây dựng
Tin tức - Sự kiện 12:03 - 12/12/2025
Trước những khó khăn, vướng mắc trong công tác thăm dò, khai thác cát, sỏi lòng sông, Cục Địa chất và khoáng sản (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã hướng dẫn, hỗ trợ thành phố tháo gỡ, nhằm đáp ứng nhu cầu vật liệu xây dựng cho các công trình, dự án.
Hoạt động thăm dò, khai thác cát, sỏi lòng sông làm vật liệu xây dựng thông thường đang được tích cực tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc. Ảnh: HOÀNG HIỆP
Nhận diện khó khăn
Thời gian qua, sau khi trúng đấu giá, một số chủ mỏ lập đề án thăm dò cát, sỏi lòng sông thì gặp vướng mắc về việc lập trạm quan trắc để thực hiện yêu cầu nghiên cứu, dự báo các tác động tới lòng, bờ, bãi sông theo quy định của Thông tư số 02/2024/TT-BTNMT của Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường).
Các trường hợp thăm dò cát, sỏi lòng sông ở khu vực miền núi, trung du gặp khó khăn hơn vì lòng sông nhỏ, ngắn, dốc; mực nước, dòng chảy thay đổi theo mùa... Đồng thời, thời gian thăm dò do quan trắc sẽ kéo dài, ít nhất là 1 năm để đánh giá đầy đủ dựa trên dữ liệu từ trạm quan trắc trong 4 mùa.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hồng An cho rằng, hiện thành phố có 5 chủ mỏ đang lập hồ sơ, thủ tục thăm dò, phê duyệt trữ lượng khoáng sản cát, sỏi lòng sông gặp vướng mắc với yêu cầu lập trạm quan trắc sau khi đã trúng đấu giá quyền khai thác mỏ. Thành phố đã 2 lần gửi văn bản đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường hướng dẫn sớm tháo gỡ vướng mắc để đưa 5 mỏ cát này vào khai thác.
Ông Phạm Việt Huy, đại diện Phòng Pháp chế và kiểm soát hoạt động địa chất, khoáng sản thuộc Cục Địa chất và khoáng sản nhìn nhận, thời gian qua, một số địa phương gặp vướng mắc trong việc lắp đặt trạm quan trắc để có dữ liệu phục vụ lập đề án thăm dò cát, sỏi lòng sông.
Thông tư số 40 được Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành ngày 2/7/2025 (điều chỉnh Thông tư số 02/2024/TT-BTNMT) có quy định việc thu thập dữ liệu về thủy - thạch động lực chế độ thủy văn đặc trưng theo mùa, dữ liệu hiện trạng tốc độ lắng đọng trầm tích đáy, mà không nhất thiết phải lập trạm quan trắc.
Ở một số địa phương, khi lập hồ sơ đề án thăm dò cát, sỏi lòng sông, đơn vị tư vấn đã thiết lập mô hình tính toán mô phỏng trên cơ sở thu thập dữ liệu chế độ thủy văn ở các trạm khí tượng thủy văn. Việc lập các trạm quan trắc chỉ áp dụng đối với các đoạn sông lớn, độ dốc lớn, tiềm ẩn khả năng bồi lắng, xói lở lớn...
Trưởng Chi cục Địa chất và khoáng sản miền Trung Đặng Quốc Tiến cho rằng, đơn vị sẽ tham mưu văn bản trình Cục Địa chất và khoáng sản hướng dẫn thành phố Đà Nẵng thực hiện theo hướng thu thập dữ liệu để thiết lập mô hình tính toán (mô phỏng các quá trình thủy động lực (mực nước, dòng chảy), vận chuyển bùn cát và biến động hình thái sông (xói lở, bồi tụ), lan truyền vật chất lơ lửng do hoạt động khai thác gây ra...). Với hướng này thì chỉ trong 1-2 tháng là “chạy” xong mô hình mô phỏng, có kết quả để hoàn thiện đề án thăm dò cát, sỏi lòng sông.
Đề xuất giải pháp sát thực tiễn
Ông Phạm Việt Huy cũng cho rằng, hiện các quy định của pháp luật đã tháo gỡ nhiều khó khăn, vướng mắc cho công tác thăm dò, khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, trong đó có các vướng mắc mà thành phố Đà Nẵng đã đề nghị hướng dẫn, tháo gỡ.
Hiện nhu cầu cát, sỏi làm vật liệu xây dựng cho các công trình, dự án trên địa bàn thành phố đang rất lớn. Ảnh: HOÀNG HIỆP
Chẳng hạn, tổ chức, cá nhân đang khai thác khoáng sản hợp pháp được ưu tiên thăm dò xuống sâu và mở rộng mà không phải đấu giá quyền khai thác khoáng sản để đánh giá đầy đủ, khống chế hết thân khoáng sản đối với loại khoáng sản đã được cấp giấy phép khai thác. Đồng thời, việc này cũng không nhất thiết phải phù hợp với quy hoạch. Sau khi đã thăm dò mở rộng, xuống sâu mà xác định có trữ lượng khoáng sản thì khu vực đó được cập nhật vào quy hoạch.
Đối với các mỏ đang hoạt động mà doanh nghiệp làm chủ mỏ đề nghị thăm dò mở rộng và xuống sâu thì vẫn được. Nghĩa là sẽ được cấp giấy phép thăm dò mở rộng, xuống sâu đồng thời với giấy phép khai thác vẫn còn hiệu lực. Sau này, thành phố cũng linh hoạt điều chỉnh giấy phép khai thác đã được cấp hoặc cấp một giấy phép khai thác mới và đóng cửa mỏ đã được gia hạn.
Đối với trường hợp khoáng sản là đất, cát bị mưa lũ trôi, sạt xuống bồi lấp các khu vực đất của người dân, người sử dụng đất được cải tạo đất và nếu dư thừa thì được bán cho các công trình khác sau khi được cấp giấy xác nhận thu hồi khoáng sản để kinh doanh; còn nếu không kinh doanh thì san gạt sang một bên. Chính quyền địa phương cũng có thể tổ chức san gạt hết để trả lại mặt đất trước đây cho người dân. Đồng thời, bố trí khu vực để lưu trữ khoáng sản được san gạt này và đưa ra đấu giá tài sản. Nếu có tổ chức, cá nhân trúng đấu giá thì sử dụng; còn trong trường không có tổ chức, cá nhân tham gia đấu giá thì số khoáng sản này được sử dụng làm vật liệu xây dựng thông thường cho các công trình, dự án được đầu tư từ vốn đầu tư công.