Ảnh minh hoạ
UBND tỉnh Ninh Bình vừa có văn bản gửi Bộ NN&MT, đề nghị trình Chính phủ cho phép địa phương được áp dụng cơ chế đặc thù trong cấp phép khai thác khoáng sản nhóm III và nhóm IV - nhóm VLXD thông thường nhằm giải quyết thực trạng thiếu nguồn cung VLXD phục vụ hàng loạt công trình trọng điểm trên địa bàn.
Theo UBND tỉnh Ninh Bình, địa phương hiện đang triển khai hàng loạt dự án giao thông lớn có ý nghĩa chiến lược như tuyến cao tốc Ninh Bình – Hải Phòng, tuyến đường mở rộng Cao Bồ - Mai Sơn thuộc tuyến Bắc - Nam phía Đông, tuyến Đông - Tây (giai đoạn 2), đường song hành Vành đai 5 - vùng Thủ đô Hà Nội… Các dự án này đều có yêu cầu tiến độ thi công gấp rút, kéo theo nhu cầu sử dụng khối lượng VLXD khổng lồ, gồm cát, đá và đất đắp nền...
Tuy nhiên, trình tự thủ tục cấp phép khai thác khoáng sản hiện nay đang gặp vướng mắc do quy định bắt buộc phải đấu giá quyền khai thác. Chính vì vậy, nguồn cung ứng VLXD phục vụ công trình trở nên bị động, khó đáp ứng tiến độ đặt ra.
Trước áp lực về nhu cầu VLXD trên, UBND tỉnh Ninh Bình đề xuất áp dụng cơ chế đặc thù cho phép chỉ định thầu khai thác tại các khu vực đã được khoanh định “không đấu giá” theo Luật Địa chất và Khoáng sản năm 2024 cùng các nghị định liên quan.
Theo đó, các tổ chức, doanh nghiệp được chọn làm nhà thầu thi công công trình trọng điểm sẽ được ưu tiên cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản nhằm phục vụ trực tiếp cho dự án, miễn là đáp ứng đầy đủ các điều kiện kỹ thuật và tuân thủ quy hoạch được phê duyệt.
Ngoài ra, đề xuất của tỉnh Ninh Bình cũng bao gồm việc cho phép nâng công suất khai thác tại các mỏ khoáng sản đang hoạt động (không tăng trữ lượng), nhằm khai thác tối đa năng lực cung ứng mà không cần lập lại báo cáo đánh giá tác động môi trường, nếu như không có thay đổi lớn về quy mô hoặc phương pháp khai thác. Đây được xem là giải pháp linh hoạt, vừa bảo đảm không gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, vừa tận dụng được hệ thống khai thác đã vận hành ổn định, giảm thiểu thời gian phê duyệt mới.
Tỉnh Ninh Bình cũng yêu cầu các tổ chức, cá nhân được cấp phép khai thác phải cam kết cung cấp vật liệu đúng giá, không tự ý nâng giá hay ép giá trong quá trình thực hiện dự án; Các hành vi vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật.
Việc đề xuất cơ chế đặc thù lần này phù hợp với các quy định mới được ban hành, đặc biệt là Luật Khoáng sản năm 2024, Nghị quyết số 206/2025/QH15 của Quốc hội về xử lý các vướng mắc pháp lý trong đầu tư công, cùng Nghị định số 193/2025/NĐ-CP của Chính phủ. Các văn bản này đều mở đường cho các địa phương được khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản, với mục tiêu bảo đảm chủ động nguồn nguyên liệu cho các dự án đầu tư cấp bách, có tính chiến lược quốc gia hoặc liên vùng.
Tỉnh Ninh Bình kỳ vọng đề xuất cơ chế linh hoạt, cụ thể và phù hợp với luật pháp hiện hành sẽ sớm được chấp thuận. Đề xuất này được kỳ vọng sẽ giúp địa phương đẩy nhanh tiến độ các dự án giao thông trọng điểm, đồng thời chủ động hơn trong việc khai thác tài nguyên khoáng sản tại chỗ, phù hợp quy hoạch và phát triển bền vững