Cuối năm khổ vì giá vật liệu xây dựng leo thang

Làm tăng giá nhà

Những ngày qua khi giá vật liệu xây dựng liên tục tăng và khan hiếm khiến không chỉ doanh nghiệp mà người dân cũng lo lắng không kém.

Chị Trần Thị Nhanh, nhà ở P. Bình Tân, TP.HCM, chia sẻ gia đình chị dự định xây nhà mới cuối năm nay, nhưng khi nghe giá vật liệu và nhân công đều tăng, chị phải tạm hoãn kế hoạch. "Nếu năm ngoái chi phí dự toán khoảng 900 triệu đồng thì nay nhà thầu báo hơn 1,1 tỉ đồng. Do vậy gia đình đang cân nhắc đợi giá hạ rồi mới làm, chứ vay thêm cũng không kham nổi", chị Nhanh thở dài so sánh. Tâm trạng của chị Nhanh cũng là tình cảnh của nhiều người mà chúng tôi khảo sát trong bối cảnh giá nguyên vật liệu xây dựng liên tục tăng trong mùa cao điểm cuối năm.

Ông Phan Văn Dũng, P.An Phú, TP.HCM, đang sửa lại căn nhà cũ nhưng cũng méo mặt vì nhiều vật liệu báo giá tăng từng tuần, nhất là cát và đá. Có loại hôm trước đặt, hôm sau nhà cung cấp báo hết hàng hoặc đổi giá. "Hiện nay làm nhà mà chậm vài tuần là đội thêm cả chục triệu đồng", ông Dũng kêu trời.

Ông Nguyễn Chí Triệu, một nhà thầu xây dựng ở tỉnh Long An cũ, thừa nhận những ngày qua giá vật liệu xây dựng liên tục nhảy múa, nhất là cát và đá xây dựng. Nếu như hồi đầu năm giá cát xây dựng chỉ khoảng 400.000 đồng/m3 thì nay giá đã lên 500.000 - 520.000 đồng/m3. Đá xây dựng cũng tăng từ khoảng 400.000 đồng/m3 nay đã tăng lên 720.000 đồng/m3. Không chỉ tăng giá, nhiều thời điểm cát xây dựng và cát san lấp cũng khan hiếm, muốn mua cũng không có khiến công trình bị đình đốn. Xi măng, sắt thép dù có tăng nhưng ít hơn.

"Dù giá vật liệu xây dựng tăng nhưng nhà thầu đã ký hợp đồng trọn gói với khách hàng nên không thể giữa chừng tăng giá xây dựng được. Chính vì vậy những nhà thầu như chúng tôi đành phải tiết giảm các loại chi phí, cắt giảm lợi nhuận để xây dựng hoàn thiện giao nhà cho khách hàng", ông Nguyễn Chí Triệu cho hay.

Cũng là một nhà thầu xây dựng, ông Đinh Ngọc Tuân, Giám đốc Công ty Tài Tuân, hiện đang xây dựng 3 căn nhà tại xã Nhà Bè, TP.HCM, đang vất vả trước việc giá vật liệu xây dựng, nhân công tăng. Riêng cát tăng giá 2 năm nay từ lúc triển khai rầm rộ các dự án hạ tầng từ bắc đến nam và chính quyền "mạnh tay" với cát lậu. Nếu là cát khai thác ở sông, suối là cát sạch, cát chuẩn hiện nay 540.000 đồng/m3. Trong khi cát nhập từ Campuchia về giá hiện nay khoảng 400.000 đồng/m3. Giá cát liên tục tăng, không giảm.

"3 năm trước xây 1 căn nhà hoàn thiện chất lượng trung bình khá giá 5,5 triệu đồng/m2 sàn còn nay giá tăng lên 6,5 triệu đồng/m2 sàn. Giá thành xây dựng tăng do giá vật liệu và nhân công tăng mạnh. Ở TP.HCM công trình lớn thì khan hiếm cát, nhưng nhà dân không đến nỗi", ông Đinh Ngọc Tuân cho hay.

Kiểm soát cung, cầu và giá

Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam, thông tin giai đoạn 2021 - 2022, tình hình xây dựng của nước ta chậm, khiến lượng tiêu thụ và giá vật liệu xây dựng thấp do không có nhiều công trình. Nhưng từ năm 2024 đến nay, nhiều thể chế, pháp lý được "cởi trói", thị trường bất động sản được tháo gỡ khó khăn, số lượng dự án tăng nhanh.

Đặc biệt có nhiều đại dự án được triển khai, thu hút số lượng lớn vật tư, vật liệu, dẫn tới thiếu hụt. Cung ít hơn cầu nên giá vật liệu xây dựng hiện nay đang là vấn đề lớn của toàn ngành cũng như các nhà thầu. Có những loại vật liệu tăng tới 40% giá trị nhưng còn khan hiếm.

Ông đề xuất các cơ quan quản lý nhà nước cần có chính sách, kế hoạch để tăng nguồn cung vật liệu xây dựng. Bên cạnh đó, cần có cơ chế kiểm tra đơn giá vật liệu xây dựng mà các tỉnh công bố có sát với thực tế không, để đảm bảo thuận lợi cho việc thi công của các nhà thầu và tiến độ triển khai công trình.

Dữ liệu của Viện Kinh tế xây dựng (Bộ Xây dựng) cho thấy 9 tháng đầu năm nhiều vật liệu như cát, đá biến động mạnh. Đặc biệt là cát tự nhiên, với mức tăng lớn nhất vào thời điểm cuối quý 2/2025, với tỷ lệ tăng có khu vực lên đến 58,4% so với cùng kỳ, trong khi giá đá xây dựng tăng từ 10 - 18% theo từng quý từ đầu năm 2025 đến nay. Với thép xây dựng, giá tăng bình quân 100.000 - 270.000 đồng/tấn, tùy loại và tùy vùng. Cát và đá xây dựng tăng cao khiến giá trị nhiều loại hình công trình tăng giá thêm khoảng 3% so với trước. Sở dĩ có tình trạng này là do đầu tư công dồn dập, nhất là các dự án hạ tầng lớn như cao tốc, cảng, sân bay… khiến nhu cầu cát, đá, thép, xi măng tăng đột biến. Trong khi đó, nguồn cát và đá phục vụ xây dựng ở một số địa phương còn xảy ra hiện tượng khan hiếm cục bộ, do tình trạng thiếu nguồn cung cấp: mỏ hết hạn, bị gián đoạn khai thác, sạt lở…

Trước thực trạng này, lãnh đạo Bộ Xây dựng đã ban hành công điện yêu cầu các địa phương tăng cường kiểm soát về cung, cầu và giá vật liệu xây dựng. Thực hiện rà soát, công bố giá vật liệu xây dựng, đơn giá nhân công, giá ca máy và thiết bị thi công, chỉ số giá xây dựng tại địa phương. Sở Xây dựng khẩn trương phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan tại địa phương thu thập thông tin giá thị trường vật liệu xây dựng thông qua các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh vật liệu xây dựng lớn và các chủ đầu tư, nhà thầu thi công trên địa bàn để có nguồn dữ liệu phục vụ công tác tổng hợp, công bố giá vật liệu xây dựng. Qua đó kiểm tra, xác định rõ các nguyên nhân tác động đến việc tăng giá đối với các loại vật liệu xây dựng tại địa phương. Triển khai các giải pháp khắc phục, nhằm ổn định thị trường vật liệu xây dựng.

Đồng thời rà soát, đánh giá, tổng hợp nhu cầu vật liệu xây dựng trên địa bàn để điều chỉnh, bổ sung vào kế hoạch phát triển vật liệu xây dựng tại địa phương. Rà soát, khoanh định và bổ sung các khu vực khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường như cát sỏi lòng sông, lòng hồ, khu vực biển, đá xây dựng, đất san lấp… có tiềm năng vào phương án bảo vệ, thăm dò, khai thác và sử dụng tài nguyên khoáng sản trong quy hoạch tỉnh trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Có thể nói, giá nguyên vật liệu xây dựng tăng mạnh đang ảnh hưởng tới tất cả mọi người. Với người dân, nỗi lo giá vật liệu khiến kế hoạch xây sửa nhà phải "đóng băng". Còn với doanh nghiệp, bài toán chi phí và tiến độ thi công đang trở thành thách thức lớn. Nếu không có giải pháp điều tiết sớm, "nút thắt vật liệu" sẽ không chỉ làm đội vốn công trình mà còn tác động trực tiếp đến giấc mơ an cư của hàng ngàn người dân.