Trong nhiều năm qua, tình trạng rong mơ sargassum dạt vào các bãi biển vùng nhiệt đới, từ Brazil đến Caribe, đã trở thành nỗi lo cho du lịch, hải sản và môi trường biển. Khi phân hủy, loại rong này phát tán khí amoniac, metan, gây mùi khó chịu và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng. Phần lớn lượng sinh khối này bị chôn lấp, không được tái chế hay tái sử dụng, gây lãng phí nguồn tài nguyên sinh học khổng lồ.
Tuy nhiên, các nhà khoa học quốc tế đã bắt đầu nhìn thấy cơ hội trong loại “rác thải” này. Từ năm 2020, nhiều nghiên cứu thử nghiệm việc biến rong biển thành nhiên liệu sinh học, phân bón, màng cách âm thân thiện môi trường. Đặc biệt, năm 2025, nhóm nghiên cứu do GS João Adriano Rossignolo (Đại học São Paulo, Brazil) chủ trì đã công bố kết quả mang tính đột phá: rong mơ sargassum có thể kết hợp với đất sét tạo thành VLXD nhẹ, bền và xanh hơn.
Trong thí nghiệm, sargassum được phối trộn vào đất sét ở ba nồng độ: 0%, 20% và 40%, sau đó ép đùn và nung ở các mức 800 - 1.000°C bằng cả lò truyền thống và lò vi sóng. Các mẫu đất sét pha rong biển được đánh giá toàn diện về độ co ngót, độ xốp, mật độ, khả năng hấp thụ nước, độ bền cơ học, đồng thời so sánh với vật liệu đất sét nở truyền thống thông qua phương pháp đánh giá vòng đời (LCA).
Kết quả cho thấy, ở tỷ lệ 40% rong biển, đất sét nhẹ và xốp hơn đáng kể. Các mẫu nung bằng lò vi sóng đạt cường độ tiêu chuẩn ở mọi mức nhiệt độ, nhờ cấu trúc tinh thể được cải thiện. Đánh giá vòng đời khẳng định vật liệu đất sét sargassum có tác động môi trường thấp hơn so với đất sét nở truyền thống, từ khâu sản xuất đến sử dụng.
Điều này mở ra tiềm năng lớn cho việc sản xuất bê tông nhẹ, tấm bê tông cách nhiệt và vật liệu làm vườn từ rong biển, góp phần tiết kiệm năng lượng và giảm áp lực khai thác tài nguyên thiên nhiên.
Không dừng lại ở đất sét, nhóm nghiên cứu còn thử nghiệm ứng dụng sargassum trong tấm hạt gỗ ép, gạch xi măng sợi và vật liệu nội thất. Đáng chú ý, tro rong biển có thể thay thế hoàn toàn đá vôi trong sản xuất gạch xi măng sợi, vừa đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật, vừa nâng cao độ bền và tính chất cơ học của sản phẩm.
Theo GS Rossignolo, việc tận dụng khối lượng lớn sargassum đang chất đống trên bờ biển sẽ giải quyết đồng thời hai bài toán: môi trường và xây dựng bền vững. Vật liệu từ rong biển không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm biển mà còn góp phần cung cấp nguồn vật liệu xanh, phù hợp với xu hướng đô thị carbon thấp và kinh tế tuần hoàn.
Trong bối cảnh ngành Xây dựng toàn cầu đang tìm kiếm các giải pháp thay thế nguyên liệu truyền thống nhằm giảm phát thải, kết quả nghiên cứu này là một gợi mở quan trọng. Nếu được thương mại hóa, công nghệ xử lý rong biển sargassum có thể hỗ trợ các quốc gia ven biển vừa quản lý hiệu quả rác thải sinh khối biển, vừa phát triển VLXD mới, góp phần kiến tạo ngành Xây dựng xanh trong tương lai.