Là một trong những đơn vị thành viên của Tổng công ty Công nghiệp Xi măng Việt Nam (VICEM), cùng với VICEM Hoàng Thạch, VICEM Bỉm Sơn, VICEM Hà Tiên…, Công ty Cổ phần Xi măng VICEM Hoàng Mai (VICEM Hoàng Mai) được thành lập ngày 7/10/1995. Nhà máy chính thức khởi công xây dựng vào tháng 6/1999 và đi vào hoạt động sản xuất kinh doanh từ tháng 7/2002. Nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, hội nhập quốc tế và thực hiện chủ trương đổi mới doanh nghiệp, VICEM Hoàng Mai đã tiến hành cổ phần hóa, tổ chức Đại hội đồng cổ đông lần thứ nhất vào ngày 3/3/2008, đánh dấu bước chuyển đổi quan trọng trong mô hình quản trị và phát triển doanh nghiệp.
Nhà máy Xi măng VICEM Hoàng Mai có công suất thiết kế 1,26 triệu tấn clinker/năm, tương đương khoảng 1,4 triệu tấn xi măng/năm. Dây chuyền sản xuất áp dụng công nghệ sản xuất xi măng theo phương pháp khô, sử dụng lò quay hiện đại do hãng FCB (Cộng hòa Pháp) chuyển giao đồng bộ. Trụ sở chính và nhà máy thuộc vùng kinh tế Nam Thanh - Bắc Nghệ, sở hữu vị trí giao thông thuận lợi cả đường sắt, đường bộ và đường thủy, cùng nguồn nguyên liệu dồi dào, chất lượng cao, tạo lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp trong dài hạn.
Dây chuyển sản xuất của nhà máy VICEM Hoàng Mai.
Làm chủ công nghệ, bước đột phá từ nội lực
Là doanh nghiệp sản xuất công nghiệp nặng sử dụng phần lớn tài nguyên thiên nhiên và có mối liên hệ chặt chẽ với cộng đồng địa phương, VICEM Hoàng Mai hiểu rằng phát triển bền vững phải bắt đầu từ chính nội lực sản xuất, nơi tạo ra giá trị cho doanh nghiệp nhưng cũng là điểm xuất phát của những tác động tiềm ẩn đến môi trường tự nhiên. Từ nhận thức đó, Công ty đã không ngừng thúc đẩy phong trào đổi mới sáng tạo, làm chủ công nghệ trong toàn hệ thống, lấy con người làm trung tâm, công nghệ làm nền tảng và hiệu quả làm thước đo. Những năm gần đây, phong trào này đã mang lại nhiều kết quả nổi bật, góp phần nâng cao năng suất, tiết kiệm chi phí, tăng tính tự chủ công nghệ và đặt nền móng vững chắc cho chiến lược phát triển xanh, hướng tới kinh tế tuần hoàn trong tương lai.
Dây chuyền hệ thống đốt rác thải làm nhiên liệu thay thế.
Một trong những thành tựu tiêu biểu là dự án cải tiến, cải tạo lò nung và xử lý các "nút thắt" công nghệ trong giai đoạn (2021 - 2022), được thực hiện hoàn toàn bởi đội ngũ kỹ thuật của VICEM Hoàng Mai phối hợp cùng các chuyên gia kỹ thuật nội bộ của VICEM, thay vì thuê chuyên gia nước ngoài như trước đây. Việc chủ động cải tạo và xử lý thành công các điểm nghẽn đã giúp nâng công suất lò nung từ 4.000 tấn lên 4.500 tấn clinker/ngày, đồng thời giảm đáng kể tiêu hao điện năng và nhiệt năng, mở rộng khả năng sử dụng các loại than có phẩm cấp thấp và tạo điều kiện thuận lợi cho việc sử dụng chất thải làm nhiên liệu thay thế trong sản xuất clinker. Đây không chỉ là bước đột phá về mặt kỹ thuật mà còn là minh chứng rõ nét cho khả năng tự chủ công nghệ và tư duy đổi mới của đội ngũ kỹ sư Việt Nam.
Đổi mới sáng tạo gắn với chuyển đổi số và sản xuất xanh
Song song với cải tiến công nghệ lõi, VICEM Hoàng Mai cũng chú trọng đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản trị và vận hành, đặc biệt là trong khâu tiêu thụ và logistics. Công ty đã triển khai đồng bộ hệ thống quản lý tiêu thụ DMS và hệ thống xuất hàng tự động, góp phần nâng cao năng lực giám sát, tối ưu quy trình giao nhận, đồng thời cải thiện trải nghiệm khách hàng, hướng đến một mô hình quản trị hiện đại, minh bạch, hiệu quả. Việc ứng dụng công nghệ số không chỉ giúp tối ưu chi phí vận hành mà còn là cầu nối quan trọng giữa sản xuất và thị trường, đưa VICEM Hoàng Mai tiến gần hơn tới mô hình nhà máy thông minh.
Phòng Công nghệ thông tin giám sát hoạt động sản xuất tại Nhà máy.
Một điểm sáng nổi bật khác của VICEM Hoàng Mai là phong trào “Lao động giỏi, lao động sáng tạo” được phát động mạnh mẽ, gắn với cơ chế khuyến khích, khen thưởng cụ thể, đã tạo động lực cho cán bộ kỹ sư, công nhân phát huy trí tuệ, đóng góp sáng kiến cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất ngay tại chính vị trí làm việc. Từ năm 2021 đến 2024, Công ty đã ghi nhận trên 200 đề tài sáng kiến được ứng dụng hiệu quả, làm lợi hàng chục tỷ đồng mỗi năm, trong đó nhiều sáng kiến tập trung vào giảm tiêu hao năng lượng, nâng cao hiệu suất thiết bị, tối ưu hóa quy trình nghiền, nung clinker, quản lý tồn kho nguyên liệu và cải thiện điều kiện làm việc cho người lao động.
Với định hướng sản xuất xanh, VICEM Hoàng Mai đang từng bước hiện thực hóa mô hình kinh tế tuần hoàn thông qua việc sử dụng nguyên liệu và nhiên liệu thay thế một cách có kiểm soát. Công ty hiện sử dụng khoảng 30% phụ gia xi măng có nguồn gốc từ chất thải công nghiệp như xỉ lò cao, tro bay, thạch cao nhân tạo, góp phần tiết giảm chi phí và bảo vệ tài nguyên không tái tạo. Đặc biệt, từ giữa năm 2024, Công ty đã tiên phong sử dụng các loại nhiên liệu thay thế như vỏ cây, vải vụn, nilon trong đốt lò clinker, đạt tỷ lệ đến 40% nhiệt năng, một con số ấn tượng kể cả khi so sánh với nhiều quốc gia phát triển.
Không dừng lại ở đó, từ cuối năm 2024, VICEM Hoàng Mai đã đưa vào vận hành hệ thống đồng xử lý chất thải thông thường và chất thải nguy hại để thay thế một phần đá vôi, đất sét, đất chứa silic và sắt trong phối liệu sản xuất clinker. Việc sử dụng chất thải làm nguyên liệu đầu vào không chỉ giúp giảm áp lực lên tài nguyên thiên nhiên mà còn là giải pháp thiết thực để giải quyết bài toán xử lý rác thải công nghiệp tại địa phương.
Đường ống thu hồi nhiệt dự án đốt chất thải làm nhiên liệu thay thế, năm 2025.
Thách thức chuyển đổi xanh và kiến nghị chính sách
Tuy vậy, hành trình đổi mới và chuyển đổi xanh tại VICEM Hoàng Mai cũng đối mặt với không ít thách thức, bao gồm chất lượng nhiên liệu thay thế chưa ổn định, yêu cầu đầu tư thêm các thiết bị nghiền và xử lý sơ bộ RDF, nguy cơ phát sinh khí thải độc hại nếu kiểm soát không chặt chẽ, cùng với đó là chi phí đầu tư ban đầu lớn và những rào cản pháp lý, thiếu các cơ chế khuyến khích tài chính như ưu đãi thuế, tín dụng xanh hay định giá carbon rõ ràng.
Để tháo gỡ các điểm nghẽn trong quá trình đổi mới và chuyển đổi xanh, VICEM Hoàng Mai kiến nghị các cơ quan quản lý sớm hoàn thiện khung pháp lý về sử dụng nguyên, nhiên liệu thay thế; ban hành cơ chế ưu đãi phù hợp về thuế, đất đai và tín dụng xanh; đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp trong xây dựng hệ thống quản lý chất lượng, môi trường toàn diện, phát triển nguồn nhân lực kỹ thuật lành nghề và thúc đẩy hợp tác giữa các đơn vị trong VICEM cũng như với các tổ chức trong nước, quốc tế về kinh tế tuần hoàn.
Vicem Hoàng Mai tham dự Lễ phát động tháng hành động về an toàn, vệ sinh lao động, tháng 5/2025.
Phong trào lao động sáng tạo, làm chủ công nghệ và sử dụng chất thải làm nguyên, nhiên liệu thay thế tại VICEM Hoàng Mai đã và đang mang lại hiệu quả thiết thực cả về kinh tế lẫn môi trường. Đây không chỉ là nhiệm vụ sản xuất kinh doanh mà còn là cam kết trách nhiệm với cộng đồng và sự phát triển bền vững của đất nước.
Với chiến lược phát triển “vững mạnh về công nghệ, tiên phong về môi trường, hiệu quả trong sản xuất”, VICEM Hoàng Mai đang từng bước khẳng định vị thế là một trong những doanh nghiệp dẫn đầu xu thế chuyển đổi xanh trong ngành xi măng Việt Nam.